We vinden het als volwassenen vaak moeilijk om over de dood te praten. En helemaal om het er met kinderen over te hebben. Gelukkig hebben van de honderd kinderen er maar 20 voor hun zestiende met een overlijden in de naaste kring te maken. Het is fijn als je het onderwerp dood met kinderen kunt bespreken als er een overlijden plaatsvindt dat niet zo dichtbij is. Mijdt het onderwerp dus zeker niet als iemand in jouw omgeving overlijdt die je kind niet kent! Maar, hoe kun je het nu het best bespreken? En hoe betrek je een kind bij de uitvaart?
Bij Onyx Uitvaart Amsterdam zeggen we altijd: Wees ten eerste altijd eerlijk. En duidelijk. Kinderen nemen dingen heel letterlijk. Als je bijvoorbeeld zegt: ‘opa slaapt’, zal het kind denken dat opa ook weer wakker wordt. En als hij niet meer wakker wordt, is het kind misschien bang om te gaan slapen omdat hij dan misschien ook niet meer wakker wordt. Opa is dus overleden. Of dood. Dat betekent dat opa er niet meer is, dat je niet meer met hem kunt praten of spelen, maar nog wel aan hem kunt denken. Vertel niet meer dan nodig. Maar als het kind doorvraagt, antwoord dan eerlijk.
Er zijn talloze boeken die je helpen om over de dood te praten met je kind. Hoe je een kind benadert verschilt per leeftijd. Pak daarom een boek in de juiste leeftijdscategorie.
Een kind voorbereiden op een uitvaart
Arianne van Dorth (Onyx Uitvaart) kan desgewenst advies geven welk boek met het thema ‘dood’ geschikt is voor uw kind.
Ook in de voorbereiding op de uitvaart kunt u met uw uw kind een boek lezen. Als wij de uitvaart regelen en we zien kinderen rondlopen in huis, zullen wij ze altijd aanspreken. Zodat ze alvast weten wie wij zijn en niet een vreemde zijn op de dag van de uitvaart. Voor kleine kinderen hebben we een bouwplaat, die ze kunnen kleuren en in elkaar kunnen zetten. Ook hebben we uitvaartspeelgoed dat u van ons kunt huren. Kinderen rouwen namelijk al spelend. Daarnaast bespreken we met u hoe u uw kind nog meer kunt helpen: mag het kind bijvoorbeeld in de kist kijken? We merken dat ouders het vaak niet willen omdat zij het zelf eng vinden. Maar kinderen vinden het vaak heel gewoon. Bij een uitvaart in Amsterdam zien we veel verschillende culturen, waar het betrekken van kinderen bij de uitvaart heel gebruikelijk is. Onze ervaring is dat de kinderen even kijken even, en gaan dan weer spelen. Ze gaan er heel natuurlijk mee om. Jonge kinderen vinden het vaak ook fijn om een tekening te maken en die in de kist te leggen. Iets oudere kinderen willen misschien wel een herinnering op papier zetten. Ook kunnen kinderen meedenken over de muziek die gedraaid wordt. Foto’s die getoond gaan worden. Bloemen die besteld gaan worden. Het is ook mooi om een apart boeketje van de kinderen op de kist te leggen. Door hen zelf uitgezocht.
Wat ook steeds vaker gebeurt is dat kinderen de kist (of het deksel van de kist) mogen beschilderen. Bij Onyx Uitvaartverzorging hebben we meerdere kisten die daar heel geschikt voor zijn. Bij het sluiten van de kist willen kinderen soms iets in de kist meegeven: de gemaakte tekening, een knuffel, een briefje… het kan allemaal.
Een rol voor tijdens de uitvaart
Als we de uitvaart regelen bespreken we altijd wat de kinderen mogen en willen doen. Willen ze misschien samen met de uitvaartleider voor de rouwauto uitlopen? Of voor de kist bij de grafgang? Misschien willen zij de kaarsen aansteken bij het afscheid. Of een bloem op de kist leggen. Of iets voor willen lezen. Muziek willen maken. Een condoleance duurt vaak lang voor kinderen. Maar minder lang als zij de hapjes mogen rondbrengen. Herinneringskaartjes mogen uitdelen. Of interviewtjes mogen houden die ze ter herinnering opnemen.
Rouw na de uitvaart
Net als u, rouwt het kind ook na de uitvaart. Stop dus niet abrupt met over de overledene te praten met uw kind. Laat het iets uitkiezen dat van de overledene was en mag hebben. Neem het kind mee bij het uitstrooien van de as. Vraag of het een sieraad waar as in zit. Of laat het meedenken over het grafmonument. Maak een mand met dingen die het kind herinnert aan de overledene. Of een knuffel of quiltdeken van kleding… Er zijn zoveel mogelijkheden!
Wees trouwens niet verbaasd als het kind een hele tijd later met nieuwe vragen komt. Een andere leeftijd brengt namelijk andere vragen met zich mee.
Soms lukt het het kind niet om de draad van het leven weer op te pakken, loopt het vast. Wellicht kan Stichting Achter de Regenboog dan helpen.
